استریل کردن مایعات حساس به حرارت

noor 
  بازدید : 32
جمعه 27 بهمن 1402 زمان : 10:04 


1
2
3
4
5

میکروب زدایی مایعات حساس به دما یا تندالیزاسیون

گروهی از باکتری ها زمانی که برای بقا احساس خطر کنند، به فرم مقاوم اسپور تبدیل می شوند. کوره ازمایشگاهی پایین آمدن رطوبت محیط، کمبود مواد مغذی و تغییرات pH از جمله عوامل تبدیل شدن باکتری به اسپور است. بنابراین برخی مواقع حرارت بالا نه تنها کمکی به استریل شدن محلول نمی کند، بلکه باعث حفظ بقا باکتری نیز می شود. تندالیزاسیون (Tyndallization) روشی برای استریل کردن مایعات حساس به حرارت (پروتئینی، آنتی بیوتیکی و …) است.

پیشیشنه ابداع تندالیزاسیون

در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 میلادی، جان تیندال، دانشمند ایرلندی، به صورت تصادفی موفق به شناخت اسپور در فرایند استریل کردن عصاره یونجه شد. او در یک آزمایش محلولی را به مدت 10 دقیقه در دمای 100 درجه سانتی گراد حرارت داد. در لحظات اولیه محلول کاملا شفاف بود که نشان دهنده کشته شدن تمام میکروارگانسیم ها است. اما وقتی این محلول را به مدت یک تا دو ساعت در دمای 100 درجه سانتی گراد جوشاند، به تدریج محلول کدر شد. کدورت نشان دهنده آلودگی میکروبی است. تندال با این آزمایش دریافت فرم مقاوت به حرارت باکتری بر خلاف سلول رویشی با حرارت بالا از بین نخواهد رفت.

استریل کردن مایعات حساس به دما به روش جان تیندال

او یک آزمایش کنترلی طراحی کرد تا این موضوع را بررسی کند. در این آزمایش ابتدا محلول را تا دمای 100 درجه سانتی گراد حرارت داد. در نتیجه این اقدام سلول های رویشی و زنده، کشته اما اسپور ها دچار شوک حرارتی شدند. محلول را به مدت 24 ساعت در انکوباتور قرار داد. دما 37 درجه سانتی گراد و سایر شرایط محیطی کشت را فراهم کرد.

پس از این زمان تعدادی از اسپور ها همچنان باقی ماندند. گروهی از آن ها که در دمای 37 درجه سانتی گراد دچار شوک حرارتی شدند، جوانه زدند و تبدیل به سلول رویشی شدند. این کار را دو مرتبه دیگر تکرار کرد تا تمام اسپور ها و سلول های رویشی از بین رفتند. به طور کلی تندالیزاسیون سه روز زمان می برد.

نحوه انجام تندالیزاسیون یا استریل کردن مایعات حساس به دما

ماده مورد نظر را به مدت یک ساعت در دمای 80 تا 100 درجه سانتی گراد حرارت دهید. در این مرحله سلول های رویشی نابود می شوند.
پس از حرارت دادن، آن را به مدت یک شبانه روز داخل انکوباتور و در دمای 37 درجه سانتی گراد قرار دهید. اسپور های بدون تخریب در این مرحله جوانه می زنند.
مراحل 1 و 2 را در دو روز پی در پی تکرار کنید. تکرار این روش به مدت سه روز جوانه زنی همه اسپور ها و از بین رفتن سلول های رویشی را تضمین می کند.

مقایسه استریل کردن با روش تندالیزاسیون و سایر روش ها

پیش تر درباره تفاوت استریل کردن با فور و اتوکلاو بحث کردیم. در این قسمت مقایسه جامعی بین سه روش استریلیزاسیون که با استفاده از گرما میکروارگانیسم ها را از بین می برند (گرمای خشک، گرمای مرطوب و تندالیزاسیون) خواهیم داشت.

استریلیزاسیون با گرمای خشک

گرمای خشک باعث اکسید شدن سلول ها می شود که در نهایت آن ها را خواهد کشت. به طور معمول دمای بالا و زمان طولانی برای استریل کردن کامل با استفاده از این روش مورد نیاز است. دمای 160تا 180 درجه سانتی گراد به مدت حداقل 2 تا 3 ساعت برای استریلیزاسیون کامل مورد نیاز است.

در این روش از آون آزمایشگاهی استفاده می شود. آون آزمایشگاهی دستگاهی است دو جداره که بین دیواره های آن عایق حرارتی قرار گرفته است. ترموستات برای کنترل دما وجود تایمر نیز برای خاموش شدن خودکار پس از زمان خاص روی دستگاه تعبیه شده است. ظروف شیشه ای آزمایشگاهی مانند انواع بالن، بشر، پتری دیش، پیپت ها و … را می توان با استفاده از این روش استریل کرد.

استریلیزاسیون با گرمای مرطوب

این روش با دناتوره کردن و انعقاد پروتئین ها باعث تخریب ساختار رویشی باکتری ها، قارچ ها و کپک ها (80 درجه سانتی گراد به مدت 5 تا 10 دقیقه) هاگ ها (80 درجه سانتی گراد به مدت 30 دقیقه) و اسپور ها (121 درجه سانتی گراد با فشار 15 به مدت 15 دقیقه) می شود. روش گرمای مرطوب قدرت نفوذ بیشتری نسبت به گرمای خشک دارد. بنابراین منجر به کشته شدن تعداد بیشتری از میکروارگانیسم ها در زمان کمتر می شود. این روش سترون سازی با استفاده از انواع اتوکلاو امکان پذیر است. توجه داشته باشید برای نابود کردن تمام ساختار های رویشی و اسپور ها باید روش تندالیزاسیون انجام شود.

تندالیزاسیون یا استریل کردن مایعات حساس به حرارت

اغلب برای استریل کردن محیط های کشت و محلول های شیمیایی که نمی توانند بالاتر از 100 درجه سانتی گراد گرم شوند، استفاده می شود. با این حال، این روش مناسب برای از بین بردن اسپور های بی هوازی و ترموفیل ها نیست. تندالیزاسیون در صنایع غذایی و تولید کنسرو های غذایی نیز کاربرد دارد. با اعمال این روش اطمینان پیدا می کنیم که تمام میکروب های کنسرو ها از بین خواهند رفت. در غیر این صورت عواقب جبران ناپذیری در پی دارد.

در نهایت از نظر قدرت حذف میکروارگانیسم ها می توان نتیجه گرفت:

https://hakimazma.com/%d9%87%d9%88%d8%af-%d8%a2%d8%b2%d9%85%d8%a7%db%8c%d8%b4%da%af%d8%a7%d9%87%db%8c/%d9%87%d9%88%d8%af-%d8%b4%db%8c%d9%85%db%8c%d8%a7%db%8c%db%8c/

تندالیزاسیون > اتوکلاو > پاستوریزه کردن

روش استریل کردن مایعات حساس به حرارت بالا ترین قدرت میکروب زدایی را دارند.